به گزارش تابناك به نقل از ايسنا، دكتر مريم واعظ جلالي عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي با تاكيد بر اينكه افراد نبايد خارج از حيطه تخصصي خود اظهار نظر كنند، يادآور شد: اين اظهار نظرها تبديل به شايعه شده و اين شايعات به تدريج براي جامعه يك حقيقت علمي ميشوند و آن زمان ديگر نميتوان آنها را كنترل كرد.
وي توضيح داد: برخي فكر ميكنند تنها كساني در بيمارستانها بستري ميشوند كه نوع حاد ويروس را گرفته و خطري باقي مردم را تهديد نميكند در حاليكه منبع اين اخبار به مطالعهاي در چين بر ميگردد كه در آن محققان ۱۰۳ ويروس كوييد ۱۹ را از نظر ژنتيكي بررسي و در آن چند جهش را مشخص و بر اساس اين جهشها ويروس را به دو دسته تقسيم كردهاند.
عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي ادامه داد: در اين مطالعه قيد شده كه ۷۰ درصد ويروسهايي كه بررسي كردهاند سويه "ال" دارد، يعني از آن نوعي است كه ميتواند از انساني به انسان ديگر منتقل شود و ۳۰ درصد سويه "اس" دارد و از آن نوعي است كه مستقيما از منشا حيواني وارد بدن انسان شده است.
مقاله نامعتبري كه جدي گرفته شد
وي افزود: در اين مطالعه خطاي علمي رخ داده است، زيرا عليرغم اينكه به طور انتخابي ۷۰ درصد ويروسهاي بررسي شده از نوع ال بوده، اين طور نتيجه گيري كرده اند كه نوع ال كه نوع خفيفتر است در حال شيوع و گسترش است و به همين خاطر نبايد در مورد اين بيماري زياد نگران بود.
به گزارش روابط عمومي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي، دكتر واعظ جلالي تصريح كرد: محققاني از انگلستان از سايت ژورنالي كه اين مقاله را منتشر كرده درخواست كردهاند كه اين مقاله را از دسترس خارج كند زيرا اشتباه بسيار فاحشي در آن رخ داده است.
وي توضيح داد: ويروسهايي كه ماده ژنتيكي آن ها شبيه به كروناست، توانمندي تغيير دارند زيرا ميخواهند مانند تمام موجودات زنده در طبيعت پايدار بمانند و بايد براي اين پايداري خود را مطابق با طبيعت تغيير دهند.
تغييرات پي در پي؛ تاكتيك ويروسها براي بقا
اين عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي افزود: زماني كه زندگي ميزبان ويروس كوييد ۱۹ يعني خفاش تهديد شد، اين ويروس مجبور شد براي ادامه بقاي خود آنقدر تغيير كند تا ميزبان جديدي مانند انسان را براي ادامه حيات خود انتخاب كند. تغييرات ويروس ها به دو دسته تقسيم مي شود، اين تغييرات يا به نفع ويروس و يا به ضرر آن است، ويروس نميتوند تصميم بگيرد كه دقيقا يك جايگاه خاص را در خود تغيير دهد، بنابر اين بايد اول اين تغيير را در خود ايجاد كند تا نتيجه بگيرد اين تغيير چه دستاوردي دارد.
وي با بيان اينكه در اين تغييرات يك مكانيسم انتخابي رخ ميدهد، توضيح داد: يعني ويروسهايي كه تغييرات بهتري انجام داده اند سالها در طبيعت باقي ميمانند و ويروس هايي كه تغييرات بدي كرده اند ممكن است نابود شوند.
اين ويروس شناس با بيان اينكه از تغييرات ويروس ها براي توليد واكسن نيز استفاده مي شود، گفت: براي مثال واكسن سرخجه و سرخك ويروسي است كه تغييرات آن را ضعيف كرده است. دسته بندي اين تغييرات بر اساس يك مطالعه كوچك ۱۰۳ موردي و پيش بيني الگوي آن مكانيسم درستي نيست زيرا در حال حاضر با اطلاعات موجود چنين پيش بيني امكان پذير نيست.
دكتر واعظ جلالي تاكيد كرد: دسته بندي ويروس كوييد ۱۹ به دو سويه اس و ال يعني خفيف و ضعيف يك شايعه بي اساس است و محققان بر اين باورند كه ممكن است در حال حاضر مقالاتي منتشر شود كه به خاطر اضطرار در شرايط فعلي بدون طي كردن مراحل داوري و اعتبار سنجي وارد فضاي علمي شود.
عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي تاكيد كرد: اظهار نظرهايي كه در مورد شيوع بيشتر نوع خفيف كوييد ۱۹ انجام مي شود از نظر مجامع علمي قابل قبول نيست.
عدم بررسي علائم باليني بيماران؛ اشتباهي ديگر در مقاله چيني
وي تاكيد كرد: در اين مقاله چيني وضعيت باليني بيماراني كه ويروس آن ها مورد مطالعه قرار گرفته، بررسي نشده است و مشخص نيست كه آيا فردي كه دچار سويه خفيف اين ويروس شده دچار علائم و بيماري خفيفي هم شده است يا خير. ويروس تصادفا دچار جهش مي شود و اين جهش ها در طبيعت انتخاب مي شوند و بر اساس الگوهاي بيماري هاي ويروسي ديگر كه همه گير شده اند، انتظار داريم كه ويروس در بدن افراد مختلف تغيير كند.
ويروس چه زماني خاموش مي شود؟
دكتر واعظ جلالي ادامه داد: ويروس قصد ندارد تمام ميزبان هاي خود را از بين ببرد زيرا در اين صورت در نهايت خودش هم از بين مي رود و ما بر اساس هوشمندي كه از ويروس ها سراغ داريم پيشبيني ميكنيم ويروس آنقدر تغيير ميكند تا در نهايت بتواند به يك هم زيستي مسالمت آميز برسد.
وي اضافه كرد: اين اتفاق زماني رخ مي دهد كه سابقه برخورد با اين ويروس در جامعه ايجاد مي شود و پاسخ ايمني در بدن افراد به وجود مي آيد و تعداد افرادي كه در جامعه با ويروس برخورد مي كنند زياد شده و در آن زمان همه گيري خاموش مي شود.
وي با اشاره به تجربه شيوع سارس در سال ۲۰۰۳ گفت: براي مثال سارس همچنان وجود دارد اما ديگر نمي تواند همه گيري ايجاد كند و گزارشي از شيوع جدي آن ديده نمي شود.
اين متخصص با بيان اينكه در حال حاضر ده ها كشور در جهان به اين ويروس آلوده شده اند، گفت: اكنون در اوج اين اپيدمي هستيم و انتظار داريم كه اين ويروس انقدر تغيير پيدا كند كه در نهايت نه شدت همه گيري اوليه را داشته باشد و نه از بين برود.
كوييد ۱۹ باز هم برميگردد؟
دكتر واعظ جلالي با بيان اينكه در سالهاي آينده هم بروز بيماري كوييد ۱۹ دور از انتظار نيست، افزود: اما در آن زمان بيماري كوييد ۱۹ با بيماري فعلي تفاوت خواهد داشت و محققان بر اساس اپيدميولوژي ملكولي ويروس بايد بررسي كنند كه تكامل ويروس چگونه خواهد بود.
وي تاكيد كرد: نمي توان بر اساس رفتار فعلي ويروس انتظار داشت كه خود به خود حذف شود، در مقاله چيني مذكور، پيش بيني شده كه ويروس خود به خود حذف مي شود در حالي كه اين طور نيست و ويروس براي پايداري خود را تغيير مي دهد.
كشف واكسن؛ تنها راه ريشه كني كوييد ۱۹
اين ويروس شناس با بيان اينكه با مداخلات انساني مانند توليد واكسن مي توان ويروس را حذف كرد، توضيح داد: براي مثال ويروس آبله به طور كلي ريشه كن شده است اما اين اتفاق با واكسن رخ داده است.
تبار كوييد ۱۹ را بشناسيد
خانواده كرونا ويروسها شامل گروهي از ويروسها مي شوند كه توانايي ايجاد بيماري را در انسانها و حيوانها دارند و عامل تعدادي از سرماخوردگيهاي هرساله ما نيز تعدادي از همين كرونا ويروس ها هستند. كرونا ويروسها ميتوانند دستههاي مختلفي از جانوران از جمله انسانها را در طبيعت آلوده كنند و گروه هاي مختلفي از جانوران وحشي و اهلي در معرض آلودگي با كرونا ويروس ها قرار دارند.
اين ويروس شناس با بيان اينكه كرونا ويروس جديد كه اول به عنوان كرونا ويروس ووهان شناخته شد، بعد كوييد ۲۰۱۹ ناميده شد، گفت: اين ويروس هفتمين عضو از اعضاي خانواده كروناست كه مي تواند انسان را آلوده كند.
دكتر واعظ جلالي افزود: در خانواده كروناويروس هايي مانند ويروس ۲۲۹E و ياOC۴۳ به عنوان ويروسهاي ايجاد كننده سرماخوردگي شناخته شدند و به تدريج با ورود ويروسي مانند سارس كه عامل بيماري حاد دستگاه تنفسي است و ويروس مرس كه به عنوان عامل بيماري حاد دستگاه تنفسي در خاورميانه شناخته شده، تعداد ويروس هايي از اين خانواده كه ميتوانستند انسان را آلوده كنند زياد شد و در حال حاضر كوييد ۲۰۱۹ به عنوان ويروسي كه توانايي انتقال انسان به انسان را پيدا كرده وارد جامعه بشري شده است و توانسته آلودگي فراگيري را ايجاد كند.
عضوهيئت علمي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي ادامه داد: خانواده كرونا ويروس ها، ويروس هايي را در برميگيرند كه در زير ميكروسكوپ الكتروني در اطرافشان تاجهايي ديده ميشود و ترجمه لغوي اين تاج ها كرونا ناميده مي شود.
وي با بيان اينكه سايز اين ويروس ها بزرگ است، توضيح داد: اين ويروس ها علاوه بر سايز بزرگ، ظرفيت ژنتيكي بالايي دارند و اميدهاي زيادي وجود دارد كه بتوانيم در كرونا ويروسها دستورزي هاي ژنتيكي انجام دهيم تا بتوانيم از آن ها براي درمان به عنوان حامل هاي دارو استفاده كنيم.
نسبت خانوادگي ويروسها چگونه تشخيص داده ميشود؟
عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي افزود: در ويروسشناسي براي قرار دادن ويروسها در يك خانواده معيارهايي مانند نوع بيماريهاي ايجاد شده، راه انتقال، شكل ويروس و شباهت در پاسخ ايمني وجود دارد و يكي از راه هاي بسيار مناسب براي قرار دادن ويروس ها در يك خانواده تقسيم بندي بر اساس ژنتيك است و ويروس هايي كه از نظر ژنتيكي تا حد مشخصي به يكديگر شباهت دارند در يك خانواده قرار مي گيرند.
نزديكترين اقوام كوييد ۱۹ را بشناسيد
دكتر واعظ درباره اينكه كوييد ۱۹ با كدام يك از ويروس ها مشتر ك است توضيح داد: در اين خانواده ويروسي مانند سارس وجود دارد كه توانسته عامل عفونت حاد دستگاه تنفسي باشد و در افراد با سن بالا ريسك مرگ ۵۰ درصدي را ايجاد كرده است، بنابراين كوييد ۱۹ از نظر علائم بيشترين شباهت را با سارس داشته است.
اين ويروس شناس با اشاره به وجود آمادگي ذهني براي رويارويي با كوييد ۱۹ در پي شيوع سارس و مرس در سالهاي گذشته، تصريح كرد: مقايسه اين ويروس كروناي جديد با سارس نشان مي دهد كه اين دو ويروس حدودا ۸۰ درصد به يكديگر شباهت دارند و شباهت اين ها با ويروس هايي كه از حيوانات جدا مي شوند نيز بسيار زياد است، يعني اين ويروس جديد از نظر ژنتيكي هم به سارس شباهت دارد و هم به ويروسي كه از خفاش جدا شده است.
پاي كوييد ۱۹ چگونه به زندگي انسان ها باز شد؟
وي درباره مخزن و ميزبان اين ويروس توضيح داد: اين ويروس در آغاز در استان ووهان چين و بازار ماهي فروش ها گزارش شد و در اين بازار افرادي تردد مي كردند كه مبتلا به ذات الريه شده و هيچ علت مشخصي براي ذات الريه آن ها به دست نيامده بود و ويژگي مشترك تمام اين افراد از نظرمدل زندگي، تردد در آن بازار بود. به نظر مي رسد كه اين ويروس اولين بار توانسته است با جهش ژنتيكي از ميزباني كه در طبيعت داشته و احتمالا اين ميزبان خفاش و يا مورچه خوار فلسدار بوده است، در بدن انسان تكثير پيدا كند و آلودگي ايجاد كند.
اين ويروس شناس با بيان اينكه اين ويروس علاوه بر ورود به بدن انسان، توانسته در بدن انسانها زندگي و عفونت ايجاد كند، درباره ساختار اين ويروس از نظر ماندگاري در محيط توضيح داد: تا كنون تحقيقات خيلي كمي در مورد كوييد ۱۹ انجام شده است اما سابقه تحقيقات روي سارس و مرس وجود دارد بنابر اين پاسخ به اين سوال مبني بر مطالعاتي است كه روي پايداري ويروس سارس و مرس بر روي سطوح مختلف انجام شده است.
حفظ چهره؛ مهمترين هنر ويروس ها براي پايداري در محيط
وي با بيان اينكه ويروسها خارج از سلول زنده توانايي تكثير ندارند و تنها هنري كه براي پايداري ميتوانند از خود نشان دهند حفظ شكل و قيافه اصلي آنهاست، ادامه داد: علت توانمندي ويروس براي باقي ماندن بر سطوح اين است كه ويروس در سطح خود ملكولهايي مانند يك كليد دارد و بر سطح سلولهاي بدن ما كه قرار است ويروس در آنها تكثير پيدا كند ملكولهايي شبيه به كليد وجود دارد و اگر اتصال قفل و كليد اتفاق بيفتد ويروس ميتواند در سلول تكثير پيدا كند و رطوبت و سرما باعث ميشود كه ويروس شكل اصلي خود را در محيط حفظ كند.
اين عضو هيئت علمي افزود: در گرما شكل اين كليد عوض مي شود و اگر مدت زيادي خارج از سلول باقي بماند به علت تغيير شكل توانايي حيات در سلول زنده را از دست ميدهد و ويروسها نميتوانند هميشه پايدار باقي بمانند و براي پايداري احتياج دارند كه در محيط مناسب قرار بگيرند زيرا در غير اين صورت بعد از مدتي غيرفعال مي شوند.
دكتر واعظ جلالي با بيان اينكه براي غيرفعال كردن ويروس نبايد به دنبال روش خاصي گشت، گفت: ميتوان با پختن يك ماده غذايي آلوده و يا جوشاندن آب آلوده به ويروس، ويروس را غيرفعال كرد زيرا پروتئين سطح ويروس غيرفعال شده و كليد خود را از دست مي دهد.
اين ويروس شناس ادامه داد: پايداري ويروسها بر روي سطوح از چند ساعت تا چند روز است و بر اساس ويژگي هاي غشايي خود ميزان پايداري آن ها متفاوت است.
كليد ويروس را چگونه غيرفعال كنيم؟
وي با بيان اينكه ويروسهايي كه پوشش دارند از جمله هپاتيت نوع بي، سي، اچ آي وي، كرونا ويروس و عامل تبخال، نسبت به شرايط محيطي حساس ترند ، افزود: از آنجاكه پوشش اين ويروسها از نوع چربي است حلال چربي مي تواند آن ها را غيرفعال كند و استفاده از حلال هاي چربي مانند صابون مي تواند كليد را از ويروس بگيرد.
دكتر واعظ جلالي ادامه داد: تحقيقات نشان داده اين ويروس ها به علت پوشش در محيط پايداري ندارند و اين نوع ويروس هاي پوشش دار تنها از چند ساعت تا پنج روز مي توانند شكل اصلي خود را در محيط حفظ كنند. البته تحقيقات در مورد پايداري ويروس ها بر روي سطوح مختلف نشان داده است كه كرونا ويروس ها بر روي كاغذ حدود چهار ساعت زنده مي ماند زيرا كاغذ رطوبت را مي گيرد و ويروس را غير فعال مي كند.
دكتر واعظ جلالي با بيان اينكه اين نوع ويروس بر روي دستكش جراحي نيز بعد از چند ساعت غير فعال مي شود يادآور شد: اما ويروس كرونا بر روي سطح فلز پايداري بيشتري دارد.
آيا نقره خاصيت ضد ويروسي دارد؟
عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي با بيان اينكه فلزاتي مانند نقره تنها در صورتي ميتوانند ويروس را جذب كنند كه فعال باشند تا يون هاي آنان ويروس را جذب كند، تصريح كرد: نقرهاي كه در ساختار ظرف و سطوح استفاده شده است چنين خاصيتي ندارد و تنها نقره اي چنين خاصيتي دارد كه در محيط آزمايشگاهي با آن كار انجام مي شود.
وي با بيان اينكه ويروس بر روي سطح فلزي ميتواند تا پنج روز زنده بماند گفت: تحقيقات خيلي زيادي در مورد پايداري ويروس كرونا بر روي پارچه انجام نشده است اما بر روي پلاستيك مي تواند تا چند روز باقي بماند و بنابر اين لازم است براي جلوگيري از ابتلا به ويروس در مورد پارچه هم احتياط شود.
عضو هيئت علمي دانشگاه وجود ويروس اي نوپديد را يكي از معضلات قرن فعلي عنوان كرد و گفت: با توجه به اينكه ۷۰ درصد ويروس هاي نوپديد منشا حيواني دارند، بايد به اين مسئله توجه كنيم كه اهميت به طبيعت بسيار ضروري است و مسئله محيط زيست نبايد يك موضوع حاشيه اي در نظر گرفته شود.
ويروس هاي نوپديد؛ انتقام طبيعت از بشر!
اين ويروس شناس تاكيد كرد: يكي از مسائل مهم در مورد ويروس هاي نوپديد تغيير سبك زندگي انسان هاست زيرا انسان ها هر روز بيشتر از روز قبل در طبيعت دخالت كرده اند و اكوسيستم هاي طبيعت را به خاطر منافع دستكاري كرده و سطح تماس خود را با آن ها افزايش داده اند در نتيجه ويروس ها كه موجودات هوشمندي هستند تغيير كرده و توانسته اند ميزبان هاي جديدي براي خود پيدا كنند.
وي ادامه داد: زماني كه ميزبان هاي جانوري از ويروس ها گرفته شوند ويروس ها مجبور اند براي پايداري در محيط خود را تغيير دهند.
اين ويروس شناس با بيان اينكه برخي از اين تغييرات به ضرر ويروس و برخي از آن ها به نفع ويروس است يادآور شد: به همين خاطر اين ويروس كروناي جديد با جهش توانسته از خفاش و يا مورچه خوار به انسان برسد. در مورد حيوانات خانگي بايد آسوده خاطر بود زيرا حيوانات خانگي معاينه پزشكي مي شوند و وارد طبيعت نمي شوند اما از آنجايي كه كرونا ويروسها ميتوانند حيواناتي مانند اسب را نيز آلوده كنند بنابراين بهتر است كه منتظر تحقيقات بيشتر بر روي اين موضوع بمانيم.
آيا حيوانات خانگي مي توانند ميزبان كوييد ۱۹ باشند؟
وي با بيان اينكه احتمال آلودگي حيوان خانگي مانند گربه به كوييد ۱۹ خيلي ضعيف است، گفت: نبايد نگران آلودگي گربه به اين ويروس باشيم زيرا آلودگي به اين ويروس مشروط بر آن است كه كوييد ۱۹ در مدت زمان كوتاهي آنقدر تغيير كند كه بتواند ميزبان خود را تغيير داده و آن را آلوده كند كه اين مسئله اين تغيير نيازمند سالها زمان است.
پيش بيني دانشمندان در مورد ظهور كوييد ۱۹!
دكتر واعظ جلالي با اشاره به برخي مقالات علمي كه در سال ۲۰۱۳ در مورد كرونا ويروس ها منتشر شده است توضيح داد: در اين مقالات اشاره شده است كه ويروسي مشابه كوييد ۱۹ از خفاش جدا شده است و با توجه به خصوصيات ژنتيكي كه دارد توانايي انتقال به انسان ها را هم دارد.
همه اعضاي يك پيكريم...
وي تاكيد كرد: اين مسئله مويد آن است كه نبايد نسبت به طبيعت بي تفاوت بود زيرا زندگي همه انسان ها وابسته به يكديگر است و در حال حاضر به خاطر حجم بي شمار سفرهايي كه روي كره زمين انجام مي شود اندازه زمين كوچك شده و به همين خاطر مي توان در مدت كوتاهي ويروس ها را بر روي كره زمين جا به جا كرد.
منتظر بيماري هاي ويروسي جديد باشيم!
وي با هشدار نسبت به احتمال جابه جايي ويروس هايي كه در بدن بندپايان وجود دارد و مي توانند با بارهايي كه در سفرها جابه جا مي شود از محيطي به محيط ديگر انتقال يابند،گفت: با توجه به اتفاقاتي كه در دوره كنوني رخ مي دهد با ويروس هاي نوپديد زيادي رو به رو خواهيم شد.
اين ويروس شناس افزود: از سال ۲۰۰۹ تا كنون سازمان بهداشت جهاني شش بار نسبت به بيماري هاي ويروسي و نوپديد هشدار داده است و اپيدمي بيماري هايي مانند ابولا، سارس و كوييد ۱۹ نشانگر حائز اهميت بودن توجه به بيماري هاي ويروسي است.
عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي با تاكيد بر ضرورت توجه بيشتر به مبحث ويروس شناسي و تحقيقات در اين زمينه، يادآور شد: با توجه به اينكه از سال ۲۰۰۹ تا كنون شش تذكر سازمان جهاني بهداشت در مورد بيماري هاي ويروسي بوده است، اگر مراكز تحقيقاتي بيشتري با تجهيزات كافي در حوزه ويروس شناسي فعاليت كرده، همكاري متخصصان اين حوزه در كشور با سازمان جهاني بهداشت توسعه يافته و با توجه به توان محققان و دانشگاهيان امكانات لازم براي تشخيص ويروس هاي نوپديد فراهم شود، مي توان با آمادگي بيشتري در برابر اين بيماري ها اقدام كرد.
